Illuminating the evolutionary history of liverworts (Marchantiophyta)-towards a natural classification

Cladistics. 2006 Feb;22(1):1-31. doi: 10.1111/j.1096-0031.2006.00089.x.

Abstract

The phylogenetic relationships of liverworts were reconstructed using the sequence data of four genome regions including rbcL, rps4 and trnL-F of the chloroplast and 26S large subunit ribosomal rRNA gene of the nucleus, and 90 characters of morphological, ultrastructural and developmental aspects. The taxa sampled consisted of 159 species including 135 liverworts (108 genera, 54 families and 29 suborders), 13 mosses, two hornworts, seven vascular plants and two charophyte algae. Analyses based on maximum parsimony using both direct optimization (POY) and static alignment (NONA), as well as Bayesian inference (MrBayes) were done. All the data sets were analyzed simultaneously. Our study confirms that liverworts compose a monophyletic group which consists of three classes. The class Treubiopsida including both Treubia and Haplomitrium is resolved as the earliest diverging liverwort lineage. Blasia and the complex thalloids are assigned to the Marchantiopsida, under which Blasiidae and Marchantiidae are divided. Marchantiidae include Sphaerocarpales and Marchantiales. The simple thalloid and leafy liverworts form the Jungermanniopsida, which is further divided to subclasses Pelliidae subclassis nov., Metzgeriidae and Jungermanniidae. Metzgeriidae here is defined to include only Metzgeriaceae, Aneuraceae and Vandiemeniaceae, and is the sister group to the leafy liverworts. The leafy liverworts Jungermanniidae include the orders Pleuroziales, Porellales and Jungermanniales. It is assumed that the Porellales and the Jungermanniales have split early, at least in the Jurassic period. In the Porellales, the diversification rate may have remained relatively constant for long periods of time but speeding up only recently within some of the families, associated with an explosive radiation of angiosperms. The Jungermanniales are most probably a recently diversified group which has attained the greatest profusion of structure and the most remarkable diversity of leaf development and protective devices for maturing sporophytes. A detailed classification scheme for liverworts is presented.

Associated data

  • GENBANK/DQ026579
  • GENBANK/DQ026596
  • GENBANK/DQ026613
  • GENBANK/DQ026580
  • GENBANK/DQ026597
  • GENBANK/DQ026614
  • GENBANK/AY462285
  • GENBANK/AY463544
  • GENBANK/AY608042
  • GENBANK/AY608193
  • GENBANK/AY507389
  • GENBANK/DQ026598
  • GENBANK/DQ026615
  • GENBANK/DQ026523
  • GENBANK/AY507390
  • GENBANK/AY507433
  • GENBANK/AY507519
  • GENBANK/AY688680
  • GENBANK/AY507391
  • GENBANK/AY507520
  • GENBANK/AY608043
  • GENBANK/AY608195
  • GENBANK/DQ026581
  • GENBANK/DQ026599
  • GENBANK/DQ026616
  • GENBANK/AY608196
  • GENBANK/AY302443
  • GENBANK/AY251169
  • GENBANK/AY462338
  • GENBANK/AY507392
  • GENBANK/AY507434
  • GENBANK/AY507521
  • GENBANK/AY302445
  • GENBANK/AY251171
  • GENBANK/AY462339
  • GENBANK/AY462286
  • GENBANK/AY462340
  • GENBANK/AY463545
  • GENBANK/DQ026524
  • GENBANK/AY462287
  • GENBANK/AY462341
  • GENBANK/AY463546
  • GENBANK/DQ026525
  • GENBANK/AY462288
  • GENBANK/AY462342
  • GENBANK/AY463547
  • GENBANK/AF226028
  • GENBANK/AY462289
  • GENBANK/AY462343
  • GENBANK/AY463548
  • GENBANK/DQ026526
  • GENBANK/DQ026582
  • GENBANK/DQ026600
  • GENBANK/DQ026617
  • GENBANK/DQ026527
  • GENBANK/AY550110
  • GENBANK/AY463549
  • GENBANK/AY608051
  • GENBANK/AY608202
  • GENBANK/AF536232
  • GENBANK/AY507436
  • GENBANK/AY507523
  • GENBANK/AY462290
  • GENBANK/AY462344
  • GENBANK/AY463550
  • GENBANK/DQ026529
  • GENBANK/U87065
  • GENBANK/AY608052
  • GENBANK/AY608203
  • GENBANK/AY463551
  • GENBANK/AY462291
  • GENBANK/AY462345
  • GENBANK/AY463552
  • GENBANK/AY608026
  • GENBANK/AY608055
  • GENBANK/AY608122
  • GENBANK/AY608205
  • GENBANK/AY462292
  • GENBANK/AY462346
  • GENBANK/AY463553
  • GENBANK/DQ026530
  • GENBANK/AY462293
  • GENBANK/AY462347
  • GENBANK/AY463554
  • GENBANK/DQ026531
  • GENBANK/AY149845
  • GENBANK/AY462348
  • GENBANK/AY149866
  • GENBANK/DQ026532
  • GENBANK/AY149842
  • GENBANK/AY149826
  • GENBANK/AY608085
  • GENBANK/AY608231
  • GENBANK/AY149852
  • GENBANK/AY149874
  • GENBANK/AF231889
  • GENBANK/DQ026583
  • GENBANK/DQ026601
  • GENBANK/DQ026618
  • GENBANK/AY462294
  • GENBANK/AY463555
  • GENBANK/DQ026533
  • GENBANK/AY507397
  • GENBANK/AY507439
  • GENBANK/AY507526
  • GENBANK/AY688685
  • GENBANK/U87068
  • GENBANK/AY608061
  • GENBANK/AY608124
  • GENBANK/AY608211
  • GENBANK/AY507398
  • GENBANK/AY507440
  • GENBANK/AY507527
  • GENBANK/U87069
  • GENBANK/AY507441
  • GENBANK/AY007620
  • GENBANK/AF226029
  • GENBANK/AY125929
  • GENBANK/AY144469
  • GENBANK/DQ026534
  • GENBANK/AY302453
  • GENBANK/AY251179
  • GENBANK/AY462349
  • GENBANK/AY462295
  • GENBANK/AY462350
  • GENBANK/AY463556
  • GENBANK/DQ026535
  • GENBANK/AY462296
  • GENBANK/AY463557
  • GENBANK/DQ026536
  • GENBANK/AY608064
  • GENBANK/AY462297
  • GENBANK/AY462351
  • GENBANK/AY463558
  • GENBANK/DQ026537
  • GENBANK/AY608065
  • GENBANK/AY608215
  • GENBANK/AF519202
  • GENBANK/DQ026584
  • GENBANK/DQ026602
  • GENBANK/DQ026619
  • GENBANK/AY507402
  • GENBANK/AY507443
  • GENBANK/AY507531
  • GENBANK/AY608216
  • GENBANK/U87072
  • GENBANK/AJ251064
  • GENBANK/AY007642
  • GENBANK/AY330437
  • GENBANK/U87071
  • GENBANK/AF231890
  • GENBANK/AF231900
  • GENBANK/AY507403
  • GENBANK/AY507445
  • GENBANK/AY507533
  • GENBANK/AY462300
  • GENBANK/AY462354
  • GENBANK/AY463559
  • GENBANK/AY462299
  • GENBANK/AY462353
  • GENBANK/DQ026620
  • GENBANK/AY462301
  • GENBANK/AY462356
  • GENBANK/AY463560
  • GENBANK/DQ026538
  • GENBANK/AY507406
  • GENBANK/AY462357
  • GENBANK/DQ026539
  • GENBANK/AF071840
  • GENBANK/AY507405
  • GENBANK/AY507447
  • GENBANK/AY507536
  • GENBANK/DQ026585
  • GENBANK/AY462358
  • GENBANK/AY463561
  • GENBANK/DQ026540
  • GENBANK/AY462302
  • GENBANK/AY462359
  • GENBANK/DQ026541
  • GENBANK/AY462303
  • GENBANK/AY463563
  • GENBANK/DQ026542
  • GENBANK/AJ251066
  • GENBANK/U87074
  • GENBANK/AY608075
  • GENBANK/AY608131
  • GENBANK/AY608223
  • GENBANK/AY462304
  • GENBANK/AY462360
  • GENBANK/AY463564
  • GENBANK/DQ026543
  • GENBANK/AY149838
  • GENBANK/AY149857
  • GENBANK/AY462361
  • GENBANK/AY462305
  • GENBANK/AY462362
  • GENBANK/AY463565
  • GENBANK/DQ026544
  • GENBANK/AY125943
  • GENBANK/AY144484
  • GENBANK/AY462363
  • GENBANK/AY125945
  • GENBANK/AY144486
  • GENBANK/DQ026545
  • GENBANK/AY507410
  • GENBANK/AY507452
  • GENBANK/AY507540
  • GENBANK/AY462306
  • GENBANK/AY462364
  • GENBANK/AY463566
  • GENBANK/DQ026546
  • GENBANK/AY462308
  • GENBANK/AY462365
  • GENBANK/AY463568
  • GENBANK/DQ026547
  • GENBANK/AY462366
  • GENBANK/AY463569
  • GENBANK/DQ026548
  • GENBANK/AY462309
  • GENBANK/AY462367
  • GENBANK/DQ026549
  • GENBANK/AY462310
  • GENBANK/AY462368
  • GENBANK/AY463570
  • GENBANK/DQ026550
  • GENBANK/AY462311
  • GENBANK/AY463571
  • GENBANK/DQ026551
  • GENBANK/AY507421
  • GENBANK/AY507462
  • GENBANK/AY507553
  • GENBANK/AY462312
  • GENBANK/AY462369
  • GENBANK/AY463572
  • GENBANK/DQ026552
  • GENBANK/U87077
  • GENBANK/AF228790
  • GENBANK/AF226024
  • GENBANK/AY462313
  • GENBANK/AY462370
  • GENBANK/AY463573
  • GENBANK/DQ026553
  • GENBANK/U87079
  • GENBANK/X04465
  • GENBANK/AF228786
  • GENBANK/AF226020
  • GENBANK/AY608034
  • GENBANK/AY608088
  • GENBANK/AY608134
  • GENBANK/AY608233
  • GENBANK/AY125933
  • GENBANK/AY462371
  • GENBANK/AY144473
  • GENBANK/DQ026554
  • GENBANK/AY462314
  • GENBANK/AY462372
  • GENBANK/AY463574
  • GENBANK/DQ026555
  • GENBANK/AY462315
  • GENBANK/AY462373
  • GENBANK/DQ026556
  • GENBANK/AY507541
  • GENBANK/AY608035
  • GENBANK/AY608090
  • GENBANK/AY608135
  • GENBANK/AY608234
  • GENBANK/AY507412
  • GENBANK/AY507454
  • GENBANK/AY507542
  • GENBANK/U87083
  • GENBANK/AY507455
  • GENBANK/AF228788
  • GENBANK/AY462316
  • GENBANK/AY462374
  • GENBANK/AY463575
  • GENBANK/DQ026557
  • GENBANK/DQ026587
  • GENBANK/DQ026603
  • GENBANK/DQ026621
  • GENBANK/AY507415
  • GENBANK/AY507456
  • GENBANK/AY507545
  • GENBANK/AF374984
  • GENBANK/AY462317
  • GENBANK/AY462375
  • GENBANK/AY463576
  • GENBANK/DQ026558
  • GENBANK/AY302455
  • GENBANK/AY251181
  • GENBANK/DQ026559
  • GENBANK/AY125937
  • GENBANK/AY144478
  • GENBANK/AY462376
  • GENBANK/AY462319
  • GENBANK/AY462378
  • GENBANK/AY463578
  • GENBANK/AY302456
  • GENBANK/AY251182
  • GENBANK/AY608095
  • GENBANK/AY608239
  • GENBANK/AY462320
  • GENBANK/AY462379
  • GENBANK/AY463579
  • GENBANK/AY462380
  • GENBANK/AY463580
  • GENBANK/DQ026560
  • GENBANK/AY608097
  • GENBANK/AY608241
  • GENBANK/AY507416
  • GENBANK/AY507547
  • GENBANK/AY462321
  • GENBANK/AY462381
  • GENBANK/AY463581
  • GENBANK/AY149855
  • GENBANK/AY462382
  • GENBANK/AY149878
  • GENBANK/U87085
  • GENBANK/AY330479
  • GENBANK/AF071842
  • GENBANK/AY608242
  • GENBANK/AY462323
  • GENBANK/AY462383
  • GENBANK/DQ026561
  • GENBANK/AJ250456
  • GENBANK/AJ271021
  • GENBANK/AF180683
  • GENBANK/AY608037
  • GENBANK/AY608098
  • GENBANK/AY608139
  • GENBANK/AY608243
  • GENBANK/AY507418
  • GENBANK/AY507459
  • GENBANK/AY507550
  • GENBANK/AJ251061
  • GENBANK/AF228781
  • GENBANK/AF226015
  • GENBANK/AY149839
  • GENBANK/AY462384
  • GENBANK/AY149858
  • GENBANK/DQ026588
  • GENBANK/DQ026604
  • GENBANK/DQ026622
  • GENBANK/DQ026562
  • GENBANK/AY462324
  • GENBANK/AY462385
  • GENBANK/AY463582
  • GENBANK/AY462325
  • GENBANK/AY462386
  • GENBANK/AY463583
  • GENBANK/DQ026563
  • GENBANK/DQ026589
  • GENBANK/DQ026605
  • GENBANK/DQ026564
  • GENBANK/DQ026590
  • GENBANK/DQ026606
  • GENBANK/DQ0266623
  • GENBANK/AY507419
  • GENBANK/AY507460
  • GENBANK/AY507551
  • GENBANK/U87088
  • GENBANK/AY608101
  • GENBANK/AY608140
  • GENBANK/AY608245
  • GENBANK/AY302458
  • GENBANK/AY251184
  • GENBANK/AY462387
  • GENBANK/AY608102
  • GENBANK/AY608141
  • GENBANK/AY608246
  • GENBANK/AY312935
  • GENBANK/AY302460
  • GENBANK/AY462388
  • GENBANK/AY251186
  • GENBANK/DQ026565
  • GENBANK/AY125931
  • GENBANK/AY462389
  • GENBANK/AY144471
  • GENBANK/AY302461
  • GENBANK/AY251188
  • GENBANK/AY462390
  • GENBANK/AY302462
  • GENBANK/AY251189
  • GENBANK/AY462391
  • GENBANK/AY462326
  • GENBANK/AY463584
  • GENBANK/AF226016
  • GENBANK/AY507422
  • GENBANK/AY507463
  • GENBANK/AY507554
  • GENBANK/AF226004
  • GENBANK/U87090
  • GENBANK/AJ251062
  • GENBANK/AF227672
  • GENBANK/AY149840
  • GENBANK/AY149859
  • GENBANK/AY462392
  • GENBANK/AY462327
  • GENBANK/AY462393
  • GENBANK/AY463585
  • GENBANK/AY462328
  • GENBANK/AY462394
  • GENBANK/AY463596
  • GENBANK/DQ026566
  • GENBANK/AY462329
  • GENBANK/AY462395
  • GENBANK/AY463586
  • GENBANK/DQ026567
  • GENBANK/AF231891
  • GENBANK/AF231901
  • GENBANK/AY608252
  • GENBANK/AY507426
  • GENBANK/AY507467
  • GENBANK/AY507558
  • GENBANK/DQ026591
  • GENBANK/DQ026607
  • GENBANK/DQ026624
  • GENBANK/DQ026568
  • GENBANK/AY507427
  • GENBANK/AY608113
  • GENBANK/AY608255
  • GENBANK/AF228787
  • GENBANK/AY462330
  • GENBANK/AY462396
  • GENBANK/AY463588
  • GENBANK/DQ026569
  • GENBANK/DQ026592
  • GENBANK/DQ026608
  • GENBANK/DQ026625
  • GENBANK/DQ026570
  • GENBANK/AY507428
  • GENBANK/AY507559
  • GENBANK/DQ026609
  • GENBANK/DQ026571
  • GENBANK/AY507429
  • GENBANK/AY507469
  • GENBANK/AY507560
  • GENBANK/AY462331
  • GENBANK/AY462397
  • GENBANK/AY463589
  • GENBANK/DQ026572
  • GENBANK/AY462332
  • GENBANK/AY462398
  • GENBANK/AY463590
  • GENBANK/DQ026573
  • GENBANK/AY462333
  • GENBANK/AY462399
  • GENBANK/AY463591
  • GENBANK/DQ026574
  • GENBANK/AY462334
  • GENBANK/AY462400
  • GENBANK/AY463592
  • GENBANK/DQ026575
  • GENBANK/AY125934
  • GENBANK/AY462401
  • GENBANK/AY144474
  • GENBANK/DQ026576
  • GENBANK/AY507430
  • GENBANK/AY507470
  • GENBANK/AY507561
  • GENBANK/AY462335
  • GENBANK/AY463593
  • GENBANK/DQ026593
  • GENBANK/DQ026610
  • GENBANK/DQ026626
  • GENBANK/DQ026577
  • GENBANK/AY462336
  • GENBANK/AY462402
  • GENBANK/AY463594
  • GENBANK/AY507431
  • GENBANK/AY507471
  • GENBANK/AY507562
  • GENBANK/AY462337
  • GENBANK/AY462403
  • GENBANK/AY463595
  • GENBANK/DQ026578
  • GENBANK/AB087449
  • GENBANK/AB087443
  • GENBANK/NC_004543
  • GENBANK/APU87063
  • GENBANK/AJ250117
  • GENBANK/AY327827
  • GENBANK/AF226035
  • GENBANK/AF478200
  • GENBANK/AF478249
  • GENBANK/AF478295
  • GENBANK/AY312860
  • GENBANK/AY163024
  • GENBANK/AY078318
  • GENBANK/AY078291
  • GENBANK/AY330430
  • GENBANK/AF478210
  • GENBANK/AF478253
  • GENBANK/AF478300
  • GENBANK/AF478226
  • GENBANK/AF478280
  • GENBANK/AF234159
  • GENBANK/AF140699
  • GENBANK/AF478220
  • GENBANK/AF478265
  • GENBANK/AF478303
  • GENBANK/AY330432
  • GENBANK/AF231073
  • GENBANK/AF478289
  • GENBANK/AF478336
  • GENBANK/AY330438
  • GENBANK/AB029390
  • GENBANK/AF143035
  • GENBANK/AF161128
  • GENBANK/AF226820
  • GENBANK/AF023796
  • GENBANK/AF023767
  • GENBANK/AY330441
  • GENBANK/U87087
  • GENBANK/AF208428
  • GENBANK/AF231907
  • GENBANK/AY330445
  • GENBANK/AF478201
  • GENBANK/AF478292
  • GENBANK/AF231893
  • GENBANK/AY313206
  • GENBANK/AF231887
  • GENBANK/AF231892
  • GENBANK/AF231902
  • GENBANK/AY330451
  • GENBANK/AF244565
  • GENBANK/AF306950
  • GENBANK/AY312947
  • GENBANK/AF197997
  • GENBANK/AF478203
  • GENBANK/AF478297
  • GENBANK/AF231896
  • GENBANK/AF226033
  • GENBANK/AF313605
  • GENBANK/AJ224591
  • GENBANK/DQ026594
  • GENBANK/DQ026522
  • GENBANK/DQ026586
  • GENBANK/DQ026612
  • GENBANK/AJ133265
  • GENBANK/DQ026595
  • GENBANK/DQ026627
  • GENBANK/AF313594
  • GENBANK/X15901
  • GENBANK/NC_001320
  • GENBANK/NC_001631
  • GENBANK/AY056501
  • GENBANK/U30835
  • GENBANK/AF313588
  • GENBANK/NC_003386
  • GENBANK/U05939
  • GENBANK/AF197098
  • GENBANK/AY300044
  • GENBANK/DQ026611
  • GENBANK/AY170453
  • GENBANK/AY344771
  • GENBANK/DQ026521
  • GENBANK/L13477
  • GENBANK/AF182368
  • GENBANK/AF226037