The report presents the cellular structure of the respiratory system as well as the history of club cells (Clara cells), their ultrastructure, and location in the airways and human organs. The authors discuss the biochemical structure of proteins secreted by these cells and their importance for the integrity and regeneration of the airway epithelium. Their role as progenitor cells for the airway epithelium and their involvement in the biotransformation of toxic xenobiotics introduced into the lungs during breathing is emphasized. This is followed by a discussion of the clinical aspects associated with club cells, demonstrating that tracking the serum concentration of club cell-secreted proteins is helpful in the diagnosis of a number of lung tissue diseases. Finally, suggestions are provided regarding the possible use of proteins secreted by club cells in the treatment of serious respiratory conditions.
W pracy omówiono komórkową budowę układu oddechowego wraz z historią odkryć komórek oskrzelikowych zwanych komórkami Clary. Przedstawiono ich rozmieszczenie w drogach oddechowych i narządach człowieka. W dalszej kolejności scharakteryzowano ultrastrukturę komórek Clary. Omówiono budowę biochemiczną i znaczenie białek wydzielanych przez te komórki dla integralności i odnowy nabłonka dróg oddechowych. Podkreślono ich rolę jako komórek progenitorowych dla nabłonka dróg oddechowych, a także udział w biotransformacji wprowadzanych do płuc z powietrzem oddechowym toksycznych ksenobiotyków.W drugiej części pracy przedstawiono aspekty kliniczne związane z komórkami Clary, wykazując, że śledzenie surowiczego stężenia białek przez nie wydzielanych jest pomocne w diagnostyce szeregu schorzeń tkanki płucnej. Na koniec wysunięto sugestie o możliwym zastosowaniu białek wydzielanych przez komórki Clary w leczeniu poważnych schorzeń układu oddechowego.
Keywords: Clara cells; club cells; progenitor cells; xenobiotic detoxification.